Hướng dẫn viết bản mô tả sáng chế tại Việt Nam (2025)

Bản mô tả sáng chế là tài liệu quan trọng nhất trong bộ hồ sơ đăng ký sáng chế. Đây là phần thể hiện toàn bộ nội dung kỹ thuật của giải pháp cần bảo hộ và là cơ sở để xác định phạm vi bảo hộ pháp lý của bằng sáng chế. Tuy nhiên, nhiều nhà sáng chế và doanh nghiệp tại Việt Nam gặp khó khăn trong việc viết bản mô tả một cách chính xác, đầy đủ và phù hợp quy định pháp luật. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ cấu trúc, nguyên tắc và yêu cầu pháp lý để viết bản mô tả sáng chế đúng chuẩn pháp luật Việt Nam, theo Thông tư 23/2023/TT-BKHCN và Nghị định 65/2023/NĐ-CP.

1. Tại sao bản mô tả sáng chế lại quan trọng?

Theo quy định tại Điều 102 Luật Sở hữu trí tuệ (được hướng dẫn bởi Thông tư 23/2023/TT-BKHCN), bản mô tả sáng chế có vai trò:
– Là căn cứ để thẩm định sáng chế có đáp ứng yêu cầu về tính mới, trình độ sáng tạo và khả năng áp dụng công nghiệp;
– Là cơ sở pháp lý để xác định phạm vi quyền sáng chế được bảo hộ thông qua phần “yêu cầu bảo hộ”;
– Là tài liệu bắt buộc phải được công khai công bố sau khi nộp đơn và được sử dụng trong quá trình xét xử tranh chấp, phản đối hoặc chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ.
Vì vậy, việc viết bản mô tả không đúng cấu trúc, mơ hồ, thiếu minh bạch hoặc không đúng định dạng có thể khiến đơn sáng chế bị từ chối về mặt hình thức hoặc phạm vi yêu cầu bảo hộ bị thu hẹp

2. Cấu trúc của bản mô tả sáng chế theo quy định tại Thông tư 23/2023

Theo Điều 7.3 Phụ lục I Thông tư 23/2023/TT-BKHCN, bản mô tả sáng chế phải bao gồm các phần sau:
1. Tên sáng chế: Phải thể hiện ngắn gọn, chính xác lĩnh vực kỹ thuật hoặc đặc điểm chính của giải pháp. Không chứa từ ngữ cảm tính hay quảng cáo.
2. Lĩnh vực kỹ thuật được đề cập: Trình bày lĩnh vực mà sáng chế liên quan, giúp định vị phạm vi áp dụng trong thực tiễn hoặc công nghiệp.
3. Tình trạng kỹ thuật đã biết: Mô tả các giải pháp kỹ thuật hiện tại, đã được công bố, đang được sử dụng, phân tích các bất cập hoặc hạn chế của sáng chế đã biết để chứng minh nền tảng kỹ thuật hiện tại và tính mới của sáng chế.
4. Bản chất kỹ thuật của sáng chế: Trình bày điểm mới, tính sáng tạo và hiệu quả kỹ thuật mà sáng chế đạt được so với tình trạng kỹ thuật hiện có. Đây là phần quan trọng nhất trong việc xem xét đánh giá sáng chế

Mô tả ngắn gọn các hình vẽ minh họa (nếu có): Liệt kê và giới thiệu các bản vẽ kỹ thuật
6. Ví dụ thực hiện sáng chế: Trình bày ít nhất một cách thực hiện cụ thể, giúp người có trình độ trung bình trong lĩnh vực kỹ thuật có thểthực hiện được sáng chế mà không cần suy luận hoặc sáng tạo thêm.
Yêu cầu bảo hộ (claims): Là phần pháp lý quan trọng nhất, xác địnhphạm vi độc quyềncủa sáng chế. Mỗi điểm yêu cầu phải rõ ràng, cụ thể, không mâu thuẫn và gắn với nội dung mô tả.
8. Tóm tắt sáng chế: Khoảng 150 từ, nêu ngắn gọn mục tiêu kỹ thuật và giải pháp của sáng chế. Phần này sẽ được công bố trên công báo và không có giá trị bảo hộ.

Xem thêm: 6 vấn đề thường gặp khi viết bản mô tả sáng chế: https://anlis.vn/6-van-de-thuong-gap-khi-viet-ban-mo-ta-sang-che/

3. Cách thức tối ưu bản mô tả và tăng khả năng được cấp bằng

Bản mô tả sáng chế cần đáp ứng tính rõ ràng và đầy đủ; Yêu cầu bảo hộ phải có cơ sở và được trình bày mạch lạc, đúng các quy định về hình thức; Từ ngữ kỹ thuật chuẩn xác, thống nhất. Tác giả sáng chế hoặc người nộp đơn có thể tham khảo một số tips (mẹo) sau đây để chuẩn bị bản mô tả sáng chế hiệu quả hơn”

– Tham khảo bản mô tả đã được cấp bằng có trước trong cùng lĩnh vực: Trước khi bắt đầu viết, người nộp đơn nên tham khảo các bản mô tả sáng chế toàn văn đã được công bố trên Cơ sở dữ liệu của Cục Sở hữu trí tuệ hoặc các cơ quan sáng chế quốc tế (WIPO, EPO, JPO…). Ngoài ra, có thể liên hệ các tổ chức đại diện sở hữu công nghiệp uy tín để được cung cấp các mẫu bản mô tả sáng chế thực tế và lời khuyên soạn thảo phù hợp. Việc tham khảo này không chỉ giúp làm quen với cấu trúc trình bày mà còn hỗ trợ định hướng cách mô tả rõ ràng và chính xác hơn.

– Bắt đầu mô tả từ bản vẽ kỹ thuật
– So sánh cụ thể với giải pháp cũ
– Viết phần yêu cầu bảo hộ sau cùng
– Tối đa hóa phạm vi bảo hộ hợp lý dựa trên kết quả tra cứu đã được tiến hành trước đó (để xác định điểm mới so với giải pháp đã tồn tại và tránh bị đánh giá là không đáp ứng tính mới trong quá trình thẩm định nội dung)
– Nhờ chuyên gia pháp lý và kỹ thuật hiệu chỉnh bản mô tả

ANLIS – Đồng hành cùng bạn trong việc soạn thảo và đăng ký sáng chế

ANLIS là tổ chức đại diện sở hữu công nghiệp được cấp phép hành nghề trong cả lĩnh vực sáng chế và nhãn hiệu. Chúng tôi có đội ngũ kỹ sư, luật sư và đại diện sở hữu trí tuệ giàu kinh nghiệm, chuyên hỗ trợ:
– Soạn thảo bản mô tả và yêu cầu bảo hộ theo đúng cấu trúc pháp lý
– Tư vấn chiến lược bảo hộ sáng chế hiệu quả tại Việt Nam và quốc tế
– Đánh giá khả năng được cấp bằng và cải thiện phạm vi bảo hộ
– Đại diện khách hàng làm việc với Cục SHTT trong suốt quá trình thẩm định