6 vấn đề thường gặp khi viết bản mô tả sáng chế

1. Không tuân thủ đúng yêu cầu pháp lý về hình thức và nội dung khi viết bản mô tả sáng chế

Một trong những lỗi phổ biến nhất khi soạn thảo bản mô tả sáng chế tại Việt Nam là không tuân thủ đúng các quy định pháp lý về hình thức và nội dung, đặc biệt theo Thông tư số 23/2023/TT-BKHCN – văn bản thay thế, sửa đổi Thông tư 01/2007/TT-BKHCN. Theo quy định hiện hành, bản mô tả sáng chế phải được trình bày rõ ràng, đầy đủ để người có trình độ trung bình trong lĩnh vực kỹ thuật tương ứng có thể hiểu và thực hiện được sáng chế mà không cần vận dụng tư duy sáng tạo.

Bản mô tả cần bao gồm các phần bắt buộc như: tên sáng chế; lĩnh vực kỹ thuật được đề cập; tình trạng kỹ thuật đã biết; bản chất kỹ thuật của giải pháp; mô tả ngắn gọn các hình vẽ kèm theo (nếu có); ví dụ thực hiện sáng chế; và mô tả rõ ràng về công dụng hoặc hiệu quả mang lại. Việc thiếu một trong các phần này, hoặc trình bày một cách sơ sài, có thể dẫn đến việc đơn bị từ chối hoặc bị yêu cầu sửa đổi, bổ sung.

2. Yêu cầu bảo hộ không rõ ràng hoặc không phù hợp với bản mô tả sáng chế

Yêu cầu bảo hộ là phần quan trọng nhất quyết định phạm vi bảo hộ pháp lý của sáng chế. Tuy nhiên, nhiều đơn đăng ký gặp vấn đề khi phần yêu cầu bảo hộ được viết quá rộng, mang tính bao quát quá mức hoặc không đủ cơ sở mô tả. Điều này dễ dẫn đến việc bị từ chối do không đáp ứng tiêu chí về tính mới hoặc trình độ sáng tạo. Ngược lại, một số đơn lại viết yêu cầu quá hẹp, chỉ bảo hộ một khía cạnh nhỏ, khiến cho hiệu lực pháp lý của sáng chế trở nên kém giá trị. Ngoài ra, việc thiếu sự nhất quán giữa phần mô tả sáng chế và yêu cầu bảo hộ – ví dụ như mô tả không đầy đủ các yếu tố cấu thành sáng chế được yêu cầu bảo hộ – cũng là một lỗi nghiêm trọng có thể dẫn đến đơn bị đánh giá là không rõ ràng hoặc không đủ cơ sở pháp lý.

3. Thiếu ví dụ minh họa hoặc ví dụ không thực tế trong bản mô tả sáng chế

Việc không đưa ra ví dụ minh họa cụ thể về cách thức thực hiện sáng chế là lỗi rất thường gặp, nhất là với những sáng chế liên quan đến quy trình, hợp chất hóa học hoặc thiết bị cơ khí. Theo yêu cầu của Thông tư 23/2023, người nộp đơn phải cung cấp ít nhất một ví dụ thực hiện cụ thể, có thể lặp lại được để chứng minh rằng sáng chế là khả thi và có thể ứng dụng trong thực tế. Những ví dụ này không chỉ giúp Cục Sở hữu trí tuệ đánh giá tính khả thi của sáng chế mà còn hỗ trợ trong việc xác định phạm vi bảo hộ hợp lý. Việc thiếu ví dụ hoặc ví dụ quá sơ sài khiến sáng chế dễ bị đánh giá là không đủ rõ ràng hoặc chưa chứng minh được công dụng thực tế.

4. Ngôn ngữ trình bày mơ hồ, thiếu chính xác kỹ thuật

Một trong những trở ngại lớn khi soạn thảo bản mô tả sáng chế là việc sử dụng ngôn ngữ không chuẩn xác hoặc thiếu tính kỹ thuật. Nhiều bản mô tả sử dụng từ ngữ chung chung, không cụ thể hoặc mang tính diễn giải cảm tính, gây khó khăn cho việc hiểu đúng bản chất kỹ thuật của sáng chế. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến tính rõ ràng và đầy đủ – hai tiêu chí bắt buộc trong việc đánh giá đơn đăng ký sáng chế.

Bên cạnh đó, việc sử dụng từ ngữ không thống nhất trong toàn bộ văn bản, như cách gọi các bộ phận, thành phần hoặc thông số kỹ thuật, cũng có thể gây nhầm lẫn và dẫn đến việc từ chối đơn.

5. Không tra cứu kỹ tình trạng kỹ thuật trước đó

Một số chủ đơn, nhất là các cá nhân hoặc doanh nghiệp nhỏ, thường bỏ qua hoặc thực hiện sơ sài bước tra cứu tình trạng kỹ thuật trước khi nộp đơn. Hệ quả là sáng chế bị đánh giá là không mới hoặc không có trình độ sáng tạo, do đã có các giải pháp tương tự được công bố trước đó ở Việt Nam hoặc quốc tế. Theo kinh nghiệm thực tiễn, việc tra cứu kỹ lưỡng không chỉ giúp xác định khả năng được cấp bằng mà còn hỗ trợ điều chỉnh, hoàn thiện bản mô tả theo hướng làm nổi bật các điểm khác biệt và cải tiến kỹ thuật có giá trị thương mại cao.

6. Thiếu sự phối hợp giữa tác giả sáng chế và chuyên gia pháp lý

Cuối cùng, một yếu tố không kém phần quan trọng nhưng thường bị xem nhẹ là việc phối hợp giữa người tạo ra sáng chế (thường là kỹ sư, nhà nghiên cứu) với chuyên gia pháp lý hoặc đại diện sở hữu công nghiệp. Do khác biệt về chuyên môn, nhà sáng chế thường không nắm được các yêu cầu pháp lý trong khi chuyên gia pháp lý lại không hiểu sâu bản chất kỹ thuật nếu không được giải thích đầy đủ. Việc thiếu trao đổi, tương tác giữa hai bên có thể dẫn đến bản mô tả không phản ánh đúng nội dung sáng chế, hoặc thiếu tính thuyết phục về mặt pháp lý. Do đó, quy trình xây dựng bản mô tả cần có sự hợp tác chặt chẽ và liên tục giữa kỹ thuật và pháp lý để đảm bảo cả hai yếu tố: chính xác kỹ thuật và phù hợp pháp luật.

Thông tin liên hệ

ANLIS là tổ chức đại diện sở hữu công nghiệp được Cục Sở hữu trí tuệ cấp phép hành nghề, có đầy đủ năng lực pháp lý để thực hiện các thủ tục đại diện trong lĩnh vực sáng chế tại Việt Nam. Với đội ngũ chuyên gia gồm các kỹ sư, luật sư và đại diện sở hữu công nghiệp giàu kinh nghiệm, ANLIS cam kết mang đến giải pháp tối ưu cho việc bảo hộ và khai thác giá trị thương mại của tài sản trí tuệ.

Điện thoại: 0899886060
Email: patent@anlis.vn

Xem thêm các bài viết khác tại đây